• nybjtp

Le matua ma le soifua maloloina

Fa'amatalaga autu

I le va o le 2015 ma le 2050, o le aofaʻi o le faitau aofaʻi o le lalolagi i luga atu o le 60 tausaga o le a toeitiiti faaluaina mai le 12% i le 22%.
E oo atu i le 2020, o le numera o tagata ua taʻi 60 tausaga ma matutua atu o le a sili atu nai lo tamaiti laiti ifo i le 5 tausaga.
I le 2050, 80% o tagata matutua o le a nonofo i atunuʻu maualalo ma vaeluaga tupe maua.
O le saoasaoa o le matutua o le faitau aofaʻi e sili atu le vave nai lo le taimi ua tuanaʻi.
O atunuu uma e feagai ma luitau tetele ina ia mautinoa o latou soifua maloloina ma agafesootai ua sauni e faia le tele o lenei suiga o tagata.

Vaaiga lautele

Ua umi atu le ola o tagata i le lalolagi.I aso nei, o le toʻatele o tagata e mafai ona faʻamoemoe e ola i le onosefulu ma tua atu.O atunuu uma o le lalolagi o loʻo feagai ma le faʻatupulaia i le tele ma le aofaʻi o tagata matutua i le faitau aofaʻi.
E oo atu i le 2030, 1 i le 6 tagata i le lalolagi o le a matutua 60 tausaga pe sili atu.I le taimi nei o le vaega o le faitau aofaʻi o le 60 tausaga ma luga atu o le a siitia mai le 1 piliona i le 2020 i le 1.4 piliona.E oo atu i le 2050, o le faitau aofaʻi o tagata i le lalolagi e taʻi 60 tausaga ma matutua atu o le a faaluaina (2.1 piliona).Ole numera o tagata ua 80 tausaga pe sili atu e fa'amoemoe e fa'atoluina i le va o le 2020 ma le 2050 e o'o atu i le 426 miliona.
E ui o lenei suiga i le tufatufaina atu o le faitau aofaʻi o se atunuʻu agai atu i tagata matutua - ua taʻua o le faitau aofaʻi o tagata matutua - na amata i atunuʻu e maualuga tupe maua (mo se faʻataʻitaʻiga i Iapani 30% o le faitau aofaʻi ua sili atu i le 60 tausaga), o lea ua maualalo ma ogatotonu- atunuu maua tupe o loʻo oʻo i le suiga sili.E oo atu i le 2050, o le lua vaetolu o le faitau aofaʻi o le lalolagi i luga atu o le 60 tausaga o le a nonofo i atunuu maualalo ma maualalo tupe maua.

Ua faamatala mai e le matua

I le tulaga o meaola, o le matua e mafua mai i le aʻafiaga o le faʻaputuina o le tele o ituaiga mole mole ma cellular faʻaleagaina i le taimi.E mafua ai le faʻaitiitia malie o le malosi faaletino ma le mafaufau, faʻateleina le lamatiaga o faʻamaʻi ma iʻu ai i le oti.O nei suiga e le o laina laina pe faifai pea, ma e na'o le va o le matua o le tagata i tausaga.O le eseesega o loʻo vaʻaia i tagata matutua e le faʻafuaseʻi.I tua atu o suiga faʻale-aganuʻu, o le matua e masani ona fesoʻotaʻi ma isi suiga o le olaga e pei o le litaea, toe siitia i fale talafeagai ma le maliu o uo ma paaga.

Tulaga masani o le soifua maloloina e feso'ota'i ma le matua

O tulaga masani i tagata matutua e aofia ai le faaletonu o le fa'alogo, fa'alogo ma fa'aletonu sese, tiga o tua ma le ua ma le osteoarthritis, fa'ama'i fa'alavelave fa'afuase'i, ma'i suka, fa'avauvau ma le fa'aletonu.A'o matutua tagata, e sili atu ona latou o'o i le tele o tulaga i le taimi e tasi.
O le matua matutua e fa'aalia foi i le tula'i mai o le tele o tulaga fa'alesoifua maloloina lavelave e masani ona ta'ua o geriatric syndromes.E masani lava ona mafua mai i le tele o mafua'aga autu ma e aofia ai le vaivai, le taofiofia o le urinary, pa'ū, delirium ma le mamafa o le manava.

O mea e a'afia ai le soifua matua maloloina

O le umi o le olaga e aumaia ai avanoa, e le gata mo tagata matutua ma o latou aiga, ae faapena foi mo sosaiete lautele.O tausaga fa'aopoopo e maua ai le avanoa e tulituliloa ai mea fou e pei o le a'oa'oina atili, se galuega fou po'o se tu'inanau ua leva ona le amana'ia.O tagata matutua foi e saofagā i le tele o auala i o latou aiga ma nuu.Ae o le tele o nei avanoa ma sao e faalagolago tele i se tasi itu: soifua maloloina.

O fa'amaoniga e fa'ailoa mai ai o le vaega o le ola i le soifua maloloina lelei o lo'o tumau pea i le lautele, o lona uiga o tausaga fa'aopoopo e leaga le soifua maloloina.Afai e mafai e tagata ona tofo i nei tausaga faaopoopo o le olaga i le soifua maloloina lelei ma afai latou te ola i se siosiomaga lagolago, o lo latou gafatia e fai mea latou te faʻatauaina o le a laʻititi laʻititi eseʻese mai i se tagata talavou.Afai o nei tausaga faaopoopo e pulea e le paʻu o le malosi faaletino ma le mafaufau, o aʻafiaga mo tagata matutua ma mo sosaiete e sili atu le leaga.

E ui lava o nisi o fesuiaiga o le soifua maloloina o tagata matutua e mafua mai i le kenera, ae o le tele lava e mafua mai i siosiomaga faaletino ma agafesootai o tagata - e aofia ai o latou fale, pitonuu, ma nuu, faapea foi ma o latou uiga patino - e pei o latou itupa, ituaiga, poʻo le tamaoaiga.O si'osi'omaga o lo'o nonofo ai tagata a'o laiti-po'o le atina'eina fo'i o tama'ita'i-fa'atasi ma o latou uiga patino, e iai ni a'afiaga umi i le tulaga o lo latou matutua.

O si'osi'omaga fa'aletino ma agafesootai e mafai ona a'afia sa'o ai le soifua maloloina pe ala mai i pa puipui po'o fa'aosofiaga e a'afia ai avanoa, fa'ai'uga ma amioga fa'alesoifua maloloina.O le fa'atumauina o amioga lelei i le olaga atoa, aemaise lava le 'ai o mea'ai paleni, auai i gaioiga fa'aletino masani ma le fa'aaogaina o le tapaa, e fesoasoani uma i le fa'aitiitia o le lamatiaga o fa'ama'i le pipisi, fa'aleleia le malosi o le tino ma le mafaufau ma fa'atuai ai le fa'alagolago i le tausiga.

O si'osi'omaga fa'aletino ma agafesootai lagolago e mafai ai fo'i e tagata ona faia le mea e taua ia i latou, e ui i le leiloa o le gafatia.O le maua o fale saogalemu ma avanoa lautele ma felauaiga, ma nofoaga e faigofie ona savavali solo, o ni faʻataʻitaʻiga o siosiomaga lagolago.I le atinaʻeina o se tali atu i le soifua maloloina lautele i le matua, e taua e le naʻo le mafaufau i auala taʻitoʻatasi ma le siosiomaga e faʻaleleia ai le gau e fesoʻotaʻi ma le matua, ae faʻapea foʻi ma mea e ono faʻamalosia ai le toe faʻaleleia, fetuunaiga ma le tuputupu aʻe o le mafaufau.

Lu'itau i le tali atu i tagata matutua

E leai se tagata matua masani.O nisi o le 80-tausaga le matutua e i ai le malosi faaletino ma le mafaufau e tutusa ma le tele o le 30-tausaga le matutua.O isi tagata e o'o i le fa'aitiitia tele o agava'a i le tele o tausaga laiti.O se tali atoatoa ole soifua maloloina lautele e tatau ona tali atu i le tele o aafiaga ma manaoga o tagata matutua.

O le eseesega o loʻo vaʻaia i tagata matutua e le faʻafuaseʻi.O se vaega tele e afua mai i si'osi'omaga faaletino ma agafesootai o tagata ma le a'afiaga o nei si'osi'omaga io latou avanoa ma amioga fa'alesoifua maloloina.O le mafutaga tatou te maua ma o tatou siosiomaga e faʻafefeteina e uiga faʻapitoa e pei o le aiga na tatou fananau mai ai, o tatou itupa ma o tatou ituaiga, e mafua ai le le tutusa o le soifua maloloina.

O tagata matutua e masani ona manatu e vaivai pe faʻalagolago ma o se avega i le sosaiete.E manaʻomia e le au faʻapolofesa faʻalesoifua maloloina lautele, ma le sosaiete atoa, ona faʻatalanoaina nei ma isi uiga faʻatagata matutua, lea e mafai ona oʻo atu ai i le faʻailoga tagata, e aʻafia ai le auala e atiaʻe ai faiga faʻavae ma avanoa e maua ai e tagata matutua le soifua maloloina.

Fa'alelalolagi, atina'e fa'atekonolosi (fa'ata'ita'iga, i felauaiga ma feso'ota'iga), fa'atūlagalaga, femalaga'iga ma suiga o tu'aiga fa'afafine o lo'o a'afia ai olaga o tagata matutua i auala tuusa'o ma le le tuusao.E tatau i le tali atu a le soifua maloloina lautele ona su'esu'eina nei faiga o lo'o iai nei ma fa'ata'ita'iga ma faiga fa'avae e tusa ai.

Tali WHO

Na faalauiloa e le Fono Tele a Malo Aufaatasi le 2021-2030 le sefulu tausaga o le soifua maloloina ma talosagaina WHO e taʻitaʻia le faʻatinoga.Ole Decade of Healthy Aging ose fa'atasiga fa'ava-o-malo e tu'ufa'atasia ai malo, sosaiete lautele, ofisa fa'ava-o-malo, fa'apolofesa, a'oa'oga, fa'asalalauga ma le vaega tumaoti mo le 10 tausaga o fa'atasi, fa'atosina ma galulue fa'atasi e fa'aleleia olaga umi ma soifua maloloina.

Ole Decade e fausia ile WHO Global Strategy and Action Plan ma le United Nations Madrid International Plan of Action on Aging ma lagolagoina le faʻataunuʻuina o le United Nations Agenda 2030 i le Sustainable Development ma le Sustainable Development Goals.

Ole sefulu tausaga ole soifua matutua ole soifua maloloina (2021–2030) o lo'o taumafai e fa'aitiitia le le tutusa o le soifua maloloina ma fa'aleleia olaga o tagata matutua, o latou aiga ma nu'u e ala i gaioiga fa'atasi i vaega e fa: suia o tatou manatu, lagona ma amio aga'i i le matua ma le matua;atina'e o nu'u i auala e fa'aleleia ai tomai o tagata matutua;tu'uina atu tausiga tu'ufa'atasi e fa'atatau i tagata ma 'au'aunaga fa'alesoifua maloloina muamua e tali atu i tagata matutua;ma le tu'uina atu i tagata matutua o lo'o mana'omia le avanoa ile tausiga lelei umi.

Le matua ma le soifua maloloina


Taimi meli: Nov-24-2021